18 mei Griekenland. Een land met vele gezichten.

Nee, dit is niet Marilyn Monroe. Het is Jayne Mansfield tijdens haar bezoek aan het Parthenon in 1957. Schijn bedriegt. Zo ook in Griekenland. Griekenland is een land met vele gezichten. Een land van contrasten. Een heerlijk vakantieland met volop zon, maar ook een land waar meer dan zestigduizend vluchtelingen zijn gestrand en onder vaak erbarmelijke omstandigheden moeten zien te overleven. Een land met een lange geschiedenis vol culturele schatten. De bakermat van democratie en burgerschap. Maar ook van diepe crisis. Een land dat me – misschien wel vanwege die enorme contrasten – blijft boeien.

De afgelopen vijfentwintig jaar heb ik kennisgemaakt met haar vele gezichten. Als student bestudeerde ik de geschiedenis en cultuur van het oude Griekenland. Na mijn scriptie werkte ik een zomer in een klein vissersdorpje op Samos in het hotel-restaurant van een Griekse vriendin. Als gastonderzoeker woonde ik een tijdje in Athene en verkeerde ik in een levendige internationale scene van kunstenaars en wetenschappers. En als docent oude geschiedenis reisde ik diverse keren rond met studenten op zoek naar de overblijfselen van het antieke Hellas.

Dubbele crisis

In 2015 kreeg Griekenland er voor mij een paar zwaar getekende gezichten bij. Ik werd gegrepen door de dubbele crisis die Griekenland teistert: de economische crisis en daarbovenop de vluchtelingencrisis. Ik ergerde me aan de constante framing van de twee crises in de media. Dagelijks worden Grieken en vluchtelingen weggezet als lastig, lui, corrupt, ongewenst of ondankbaar. Complete bevolkingsgroepen worden zo gestereotypeerd en gedehumaniseerd. Hierdoor raakt de nuance zoek en wordt het steeds gemakkelijker om weg te kijken van het grote sociale onrecht dat hen wordt aangedaan.

Ik werd Griekenlanddeskundige bij de Nederlands-Griekse Mediacirkel. Dit netwerk- en nieuwsplatform werd in het leven geroepen om de negatieve beeldvorming over Griekenland in crisistijd terug in balans te brengen met aandacht voor de feiten, inhoudelijke diversiteit en pluriformiteit. Als een van de redacteuren van de Facebookpagina verzamelde en analyseerde ik de berichtgeving over Griekenland en deelde deze berichten met een online community. Daarnaast werd ik woordvoerder bij de Hulpkaravaan naar Griekenland. Met mijn kennis en netwerk heb ik de Hulpkaravaan geholpen haar weg te vinden in Griekenland en belangrijke verbindingen gelegd met lokale vrijwilligersinitiatieven in en rondom Athene.

Το καλοκαίρι θα ‘ρθει ~ “De zomer zal komen.” De economische crisis in Griekenland zorgt in Athene voor een explosie van street art.

Een gezicht van hoop

Crisis biedt ook kansen. Crisis maakt mensen creatief. Zo kreeg Griekenland er voor mij nog een belangrijk nieuw gezicht bij. Een gezicht van hoop. Tijdens het vluchtelingenwerk maakte ik kennis met allerlei solidariteitsinitiatieven waarin Grieken elkaar door de crisis helpen en tegelijkertijd vaak ook solidair zijn met vluchtelingen. Ook zijn er initiatieven – zoals de City Plaza Hotel in Athene – waarin vluchtelingen zelf met elkaar een nieuw leven proberen op te bouwen. Met deze grassroots initiatieven hervinden zowel Grieken als vluchtelingen hun menselijke waardigheid en kracht. Zo werd aan het eind van 2015 het idee voor Possible. Social Bank of Human Capital geboren: een sociaal innovatieproject waarin ik samen met Marianne van Leeuwen van NORA het voor meer mensen mogelijk wil maken om hun talenten en vaardigheden in te zetten voor gemeenschappelijke initiatieven die hun hart sneller doen slaan. Hiermee willen we naar Grieks voorbeeld de solidariteit in onze samenleving vergroten.

Inmiddels is het medio 2017 en bouwen we stevig door aan Possible. Waar we met de Hulpkaravaan zeecontainers vol hulpgoederen voor vluchtelingen verscheepten naar Griekenland, zijn Marianne en ik eind april gestart met het importeren van producten uit Griekenland. Door rechtstreeks producten af te nemen van Griekse coöperaties (zonder resellers of middlemen), kan lokaal maximaal geprofiteerd worden van de opbrengst. Met deze solidariteitscampagne willen we sociale coöperaties steunen en zo de nieuwe, Griekse economie verstevigen. Tegelijkertijd is Solid Greece ook een awareness campagne. We willen mensen laten zien dat zij iedere dag impact kunnen maken door bewuster te consumeren. Een socialer alternatief voor het neoliberale economische model is mogelijk! Griekenland is en blijft daarbij mijn voornaamste bron van inspiratie.